शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द

शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द (One word substitution)
“अ”       
काहीही माहेत नसलेला अनभिज्ञ
जे माहीत नाही तेअज्ञात
ज्याला कोणीही शत्रू नाही असाअजातशत्रू
ज्याला मरण नाही असाअमर
कधी जिंकला न जाणाराअजिंक्य
आधी जन्म घेतलेलाअग्रज
अन्न देणाराअन्नदाता
ज्याला अंत नाही असाअनंत
ज्याला विसर पडणार नाही असाअविस्मरणीय
पायात काहीही न घालणाराअनवाणी
धर्मार्थ जेवण मिळण्याचे ठिकाणअन्नछत्र
वर्णन न करता येण्यासारखाअवर्णनीय
फार कमी बोलणाराअबोल
अंग राखून काम करणाराअंगचोर
प्रत्यक्ष किंवा समोर नाही असेअप्रत्यक्ष
एखाद्याचे मागून घेणेअनुगमन
दुसऱ्यांचे पाहून त्यांच्यासारखे वागणेअनुकरण
घरी पाहून म्हणून आलेलाअतिथी
जे साध्य होणार नाही तेअसाध्य
कमी आयुष्य असलेलाअल्पजीवी
अन्न देणाराअदाता
माहिती नसलेलाअज्ञानी
अनेक गोष्टींत एकाचवेळी लक्ष देणाराअष्टावधानी 
खूप पाऊस पडणेअतिवृष्टी
पाऊस मुळीच न पडणे अनावृष्टी,अवर्षण 
हिमालयापासून कन्याकुमारीपर्यंतआसेतुहिमालय 
संख्या मोजता न येणारा असंख्य 

“उ”
शिल्लक राहिलेलेउर्वरित
लहान मुलास प्रथम अन्न खाऊ घालणाराउष्टावण
वाटेल तास पैसा खर्च करणेउधळपट्टी
दुसऱ्यावर जिवंत राहणाराउपजीवी
सूर्योदयापूर्वीची वेळउष:काल
नदीची सुरुवात होते ते ठिकाणउगम
अगदी दुर्मिळ झालेली वस्तू / व्यक्तीउंबराचे फूल
उदयाला येत असलेला उदयोन्मुख
लक्ष न दिले गेलेलेउपेक्षित
ज्याच्यावर उपकार झाले आहेत असाउपकृत
मर्मी लागेल असा स्वर, शब्द उपरोध

“क”
कादंबरी लिहिणाराकादंबरीकार
कविता करणाराकवी
कविता करणारीकवियत्री
सर्व इच्छा पूर्ण करणारा वृक्षकल्पवृक्ष
अत्यंत उदार मनुष्यकर्णाचा अवतार
दुसऱ्याचे दुःख पाहून कळवळणाराकनवाळू 
काही निमित्त काढून आपसांत कलह माजविणाराकळीचा नारद
कलेची आवड असणारा कलाप्रेमी
सतत कष्ट करणाराकष्टाळू
कार्य करण्याची जागा कर्मभूमी
कड्यावरून लोटण्याची जागाकडेलोट
काळोख्या रात्रीचा पंधरवडाकृष्णपक्ष
देवालयाचे शिखराचे टोक कळस
कानाना गोड वाटणारा कर्णमधुर
आकुंचित मनाचा कूपमंडक
सहसा न घडणारेक्वचित
दुर्मिळ, पुष्कळ काळाने येणारी संधीकपिलाषष्ठीचा योग
वयाने व अधिकाराने सर्वात कमीकनिष्ट
सर्वांचा संहारकर्ता व क्रूर असा शत्रूकर्दनकाळ
कमळाप्रमाणे डोळे असणारीकमलाक्षी
केलेल्या उपकारांची जाणीव ठेवणाराकृतज्ञ 
केलेल्या उपकारांची जाणीव न ठेवणाराकृतघ्न 

“इ”
पावसापासून निवारण करण्यासाठी केलेले झाडपाल्याचे आवरणइरले
पूर्वी घडलेल्या हकीकतींचे वर्णनइतिहास

"ख"
आकाशात गमन करणाराखग
नदीच्या दोन्ही बाजूंचा सुपीक प्रदेशखोरे
निरुपयोगी माणसे किंवा वस्तू आणून केलेली भरतीखोगीर भरती
चैनीत, ख्याली खुशालीत दिवस घालविणारा मनुष्यखुशालचंद
दोन डोंगरामधील चिंचोळी वाटखिंड

“ग”
एकाचवेळी अनेक जण बोलत असल्यामुळे होणार आवाजगलका
भावनेच्या अतिरेकाने कंठ दाटून येणेगहिवर
आकाशाचे भेद करणारागगनभेदी
अत्यंत प्रिय असलेली व्यक्तीगळ्यातील ताईत
वाडवडिलांचे पासून ज्यांचे घरात श्रीमंती आहे असागर्भश्रीमंत
गाणे गाणारागायक
हाताची किंवा पायाची बोटे झडून विकोपास गेलेला कृष्टरोग   गलतकुष्ट
दाराशी हत्ती झुलण्याइतकी संपत्तीगजान्तलक्ष्मी
ज्याला कोणत्याही गोष्टीची पारख नसतेगाजरपारखी
हिंडून करावयाचा पहारागस्त
काळजात कालवाकालव झाल्यासारखे वाटणेगलबलने
देवळाचा आतील भागगाभारा

“घ”
नेहमी घरात बसून राहणाराघरकोंबडा
बऱ्याच मोठेपणी लग्न करण्यास तयार झालेलाघोडनवरा
देवळाला कळसाखाली असलेली डेऱ्याच्या आकाराची बंदिस्त जागाघुमट

“च”
ज्याच्या हातात चक्र आहे असाचक्रधारी
चार पाय असलेलाचतुष्पाद
नक्षत्रासारखी सुंदर स्त्रीचटकचांदणी
ज्या घराला छप्पर नसून वर चंद्र दिसतो असे मोडकळीस आलेले घरचंद्रमौळी
गावाच्या कामकाजाची जागाचावडी
शर्यतीत एकमेकांच्या सतत पुढे येण्याचा प्रयत्नचुरस
मन आकर्षून घेणाराचित्तवेधक
चार रस्ते एकत्र मिळालेले ठिकाणचौक
चित्रे काढणाराचित्रकार
इच्छिलेला देणारा मणीचिंतामणी

“ज”
जगाचा स्वामीजगन्नाथ
जन्मापासून उपजत गुणजन्मगुण
जेथे जन्म झालेला आहे तो देशजन्मभूमी
थोर पुरुष, समाजसेवक, साधुसंत ह्यांच्या जन्मतिथीचा दिवसजयंती 
जन्मापासून कायमचा दरिद्रीजन्मदरिद्री
पुष्कळ जमीन असलेलाजमीनदार
रत्नांचा वापर करणाराजवाहिऱ्या
पाण्यामध्ये जन्मणारा प्राणीजलज
पाण्यात राहणारे प्राणीजलचर
अतिशय रागीट मनुष्यजमदग्नी
जादूचे खेळ करून दाखवणाराजादूगार
पाणी साठविण्यासाठी वापरात येणारे काचेचे भांडेजार
ज्ञानाची इच्छा करणारा जिज्ञासू 
जाणून घेण्याची इच्छा जिज्ञासा 
जिवाला जीव देणारा मित्रजिवलग

"ट" ,"झ" , "ठ" ,"ड" 
खूप जोरात किंवा एकसारख्या टाळ्या वाजविणेटाळ्यांचा कडकडाट
नाणी पडण्याचा कारखानाटाकसाळ 
टोळासारखे नासाडी करत उगाच हिंडणारेटोळभैरव 
सतत पडणारा पाऊसझडी
झाडांचा दाट समूह झाडी
बाहेरून डौल न दाखवणारा पण खरोखरी गुणी मनुष्यझाकलेला माणिक
नारळाच्या झाडाची पानेझावल्या
दांडगाईने किंवा अव्यवस्थितपणे चालविलेला कारभारझोटिंगशाही
तंतुवाद्यावर छेडलेले मधुर स्वरझंकार
लोकांची फसवणूक करून त्यांना लुबाडणाराठकसेन
डोंगराच्या माथ्यावरील सपाट प्रदेशडोंगरपठार
डोंगरातील अरुंद मार्गडोंगर खिंड



Subscribe to: Posts (Atom)